Đại biểu Trần Công Hoan đặt câu hỏi đối với ông Trần Huy Đức, Tỉnh ủy viên, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh: Qua giám sát kết quả giải quyết các vụ án hành chính; vụ, việc dân sự, Tòa án nhân dân hai cấp đã thực hiện cơ bản đảm bảo, có nhiều giải pháp nhằm nâng cao tỷ lệ giải quyết án. Tuy nhiên, tính đến ngày 20/5/2024, còn 07 vụ án hành chính sơ thẩm và 112 vụ án dân sự đến nay đã quá thời hạn giải quyết nhưng Tòa án nhân dân tỉnh không ban hành quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử; trong đó, có vụ đã quá hạn nhiều năm chưa giải quyết xong. Đề nghị đồng chí Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh cho biết nguyên nhân xảy ra tình trạng án dân sự, hành chính quá thời hạn chuẩn bị xét xử? Trách nhiệm thuộc về cơ quan, cá nhân nào? Đồng chí có những giải pháp gì trong thời gian đến để chỉ đạo khắc phục các vi phạm này, sớm đưa các vụ án ra giải quyết theo quy định pháp luật, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự?

        Trả lời chất vấn của đại biểu, ông Trần Huy Đức, Tỉnh ủy viên, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh nêu: Có nhiều nguyên nhân quá thời hạn chuẩn bị xét xử, trong đó, nguyên nhân khách quan là: các vụ án quá thời hạn chuẩn bị xét xử là những vụ án có tính chất phức tạp, mất nhiều thời gian cho việc thu thập chứng cứ; trong quá trình giải quyết, người tham gia tố tụng chết, nên phải xác định người kế thừa quyền và nghĩa vụ; chờ kết quả ủy thác tư pháp ra nước ngoài, chờ kết quả trưng cầu giám định tư pháp,…; một số vụ án hành chính, người bị kiện là UBND và các cơ quan chuyên môn liên quan chậm cung cấp tài liệu, chứng cứ; cá biệt, có vụ án chưa thực hiện nghĩa vụ cung cấp chứng cứ, mặc dù Tòa án nhiều lần có văn bản yêu cầu. Hơn nữa, từ ngày 01/7/2016, pháp luật tố tụng quy định, Tòa án cấp tỉnh giải quyết theo thủ tục sơ thẩm đối với các khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND, Chủ tịch UBND từ cấp huyện trở lên. Do đó, số lượng khiếu kiện hành chính tại Tòa án tỉnh tăng mạnh, từ trung bình dưới 10 vụ/năm lên trên 100 vụ/năm, vụ việc dân sự sơ thẩm từ trung bình mỗi năm 30 vụ tăng lên gần 200 vụ/năm (hiện nay trên 300 vụ/năm), trong khi đó, số lượng biên chế chưa bổ sung tương xứng với số lượng vụ việc phải giải quyết, nhất là lực lượng Thẩm phán, Thư ký, dẫn đến tình trạng quá thời hạn chuẩn bị xét xử. Bên cạnh những nguyên nhân chủ yếu nêu trên, còn có một số nguyên nhân chủ quan như: một số cán bộ công chức ngại va chạm, chưa chủ động, chưa quyết liệt trong thực hiện các hoạt động tố tụng; công tác lãnh đạo, chỉ đạo chưa có những giải pháp đột phá, mạnh mẽ,… dẫn đến tỷ lệ giải quyết các loại vụ việc dân sự, hành chính còn thấp và quá thời hạn chuẩn bị xét xử.
        Đồng chí Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh cũng xác định, việc để xảy ra tình trạng án dân sự, hành chính quá thời hạn chuẩn bị xét xử đa phần trách nhiệm thuộc về người bị kiện và các cơ quan chuyên môn có liên quan trong vụ án chậm hoặc không cung cấp chứng cứ, không tham gia tố tụng,… đồng thời, có phần trách nhiệm của Thẩm phán được phân công giải quyết vụ án vì ngại va chạm, chưa quyết liệt tháo gỡ khó khăn khi giải quyết các vụ việc phức tạp, chưa có tiền lệ. Bên cạnh đó, còn có trách nhiệm của lãnh đạo quản lý, người đứng đầu các đơn vị; các giải pháp nâng cao chất lượng, đẩy nhanh tiến độ giải quyết chưa thật sự hiệu quả; chậm đổi mới, hạn chế trong việc sử dụng công nghệ thông tin trong thời kỳ công nghệ số để nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác quản lý, điều hành hoạt động giải quyết, xét xử.
        Với những nguyên nhân nêu trên, đồng chí Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh đã đề ra nhiều giải pháp cần thiết để hạn chế tình trạng án quá hạn; đồng thời, sớm đưa các vụ án quá thời hạn chuẩn bị xét xử ra giải quyết dứt điểm trong năm 2024.
        Phát biểu trao đổi ý kiến, đại biểu Lê Trung Hưng, Tỉnh ủy viên, Viện trưởng Viện KSND tỉnh cho biết, thời gian qua, Viện KSND tỉnh đã đề ra nhiều giải pháp mang tính đột phá để nâng cao chất lượng và đẩy nhanh tiến độ giải quyết án; VKSND hai cấp đã thực hiện tốt chức năng kiến nghị, kháng nghị; đặc biệt, Viện KSND tỉnh đã tham mưu, báo cáo Thường trực Tỉnh ủy chỉ đạo, chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước về đất đai; Thường trực Tỉnh ủy đã có văn bản đề nghị Ban Cán sự đảng UBND tỉnh và các cấp ủy chỉ đạo các cơ quan cử người tham gia tố tụng và thực hiện cung cấp tài liệu, chứng cứ đảm bảo theo quy định. Thời gian tới, Viện KSND tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Tòa án nhân dân tỉnh đề ra các giải pháp để thực hiện quyết liệt, sớm đưa các vụ án tồn đọng, quá hạn ra giải quyết dứt điểm trong năm 2024.

 Ánh Việt